झपूर्झा

माझं इंग्रजी वाचन तसं भरपूर पण तरीही मनात एक खंत आहेच ….ज्याला classics म्हणतात अशी पुस्तकं मी जवळजवळ वाचलीच नाहीत . खरं तर खंत असूनही, त्यावर उपाय म्हणूनही मी  classics च्या वाटेल जाणे कठीण..... अशा वेळेला ,अच्युत गोडबोलेचं "झपूर्झा भाग १ आणि २ "अगदी मदतीला धावुन आल्यासारखं वाटलं .

अनेक उत्तमोत्तम इंग्रजी लेखक, ज्यांची मूळ पुस्तके आपल्याला समजणे कठीण.....खरं तर आपण घाबरून त्यांच्या वाटेलाच जाणार नाही ,असे लेखक आणि त्यांची गाजलेली पुस्तके याबद्दल सोप्या , सुटसुटीत भाषेत ,सुरेख लेख या पुस्तकात आहेत ....अगदी शेक्सपियरपासून ते मार्केझ पर्यंत अनेक लेखक यात आपल्याला भेटतात....

यातील प्रत्येक लेखकाचे काही वैशिष्ठय आहे , एक वेगळी  शैली आहे . कित्येकांकडे एखाद्या गाजलेल्या नव्या लेखनप्रकाराच्या उगमाचे श्रेय आहे  - जसे मार्केझकडे magical realism ....

अनेकदा प्रस्थापित लेखनशैली किंवा contents याविरुद्ध जाऊन , प्रचंड विरोध , कधी लोकक्षोभ यांना ना जुमानता ,हे सर्व लेखक स्वतःच्या लिखाणाशी प्रामाणिक राहिले....

ओनोरे बालझाकसारखा लेखक ,प्रचंड लेखन करी . वाटतं इतकी energy , कल्पनाशक्ती कुठून आणत असेल….

त्याउलट फ्रांझ काफ्का - ज्याला स्वतःच्या लेखनाबद्दल कधीच विश्वास वाटला नाही ,आपलं सर्व लिखाण आपल्या मरणानंतर जाळून टाकावे अशी विनंती त्याने आपल्या मित्राला केली होती .....

हेमिंगवेसारखा भन्नाट जगलेला माणूस तितक्याच भन्नाट रित्या मृत्यूच्या बाहुपाशात गेला ...

आणि शेक्सपियर ? ....उत्कृष्ट , खर तर आद्य नाटककार ,त्याची भाषा समजायला कठीण , विशेषतः माझ्यासारख्या मराठी माध्यमात शिकलेल्यांसाठी ....पण माझा 15 वर्षांच्या लेकाला त्याने भुरळ घातलीये . त्याच्या merchant of व्हेनिस नाटकातले संवाद तो धडाधड म्हणत असतो .... मॉडर्न मुलांना ,एक 18 व्या शतकातला लेखक प्रभावित करू शकतो यातच त्यांचं यश आल , नाही का ! त्याची गुंतागुंतीची कथानकं , उपकथानकं संवाद ,पात्ररचना यासाठी तो प्रसिद्ध आहे .

मी वाचलेले क्लासिक म्हणावेत असे लेखक मोजकेच - टॉल्स्टॉयची ऍना कारेनिना वाचली आहे , पण तिची घालमेल आपली वाटली नाही , त्यातली लांबलचक स्वगत आणि वर्णनं त्यातल्या narrative मध्ये बाधा आणतात असा मला वाटलं .

मार्केझ चा 100 इअर्स ऑफ सोलीट्युड खरं तर मला समजलीच नाही....

ब्रदर्स कारामझोव , मॅडम बोवारी , लेडी चॅटर्लीज लवर ह्या कादंबऱ्या वाचायचा फक्त निष्फळ प्रयत्न माझ्या पदरात आहे ! बहुधा जुनी पसरट लेखनशैली,कठीण इंग्रजी , आपलेसे न करू शकलेले dilemma यामुळे बहुधा …

आर्थर कॉनन डॉयल , ऑस्कर वाइल्ड यांची पुस्तकं मात्र फार आवडली , तसेच ब्रॉंटे भगिनींचीही ! आणि हो , बर्नार्ड शॉ चा Pygmalion ही अतिशय आवडतं !

या पुस्तकात नाहीत तरीही आवडते असे माझे अजूनही काही लेखक आहेत सोमरसेट मॉम ,एमिल झोला आणि सदा लोकप्रिय - अगाथा christie आणि वूडहाऊस.

हे दोन्ही भाग अतिशय रंजक आणि माहितीपूर्ण आहेत - लेखकांची थोडक्यात चरित्र , त्यांच्या गाजलेल्या पुस्तकांबद्दल माहिती तसेच थोडक्यात त्या पुस्तकाची कथा असं साधारण यातील लेखाचं स्वरूप आहे.

भाग 2 मध्ये काही कवी ,तसाच नाटककारही समाविष्ट आहेत .(Ezra पाउंड , आर्थर मिलर,एलिझाबेथ आणि रॉबर्ट ब्राउनिंग)

कधीकधी आपण जाणून असतो की आपण एखाद्या स्वप्नवत प्रदेशात फक्त vicariously जाऊ शकतो , दुसऱ्याच्या मार्फत - कोणाच्या शब्दांतून किंवा दृश्यनुभवातून .... हे पुस्तक माझ्यासाठी अगदी तसंच ...... कल्पनेपलिकडील प्रदेशातील भ्रमंती जणू !